Otman Baba’nın Tarikatına Dair
Özet
Otman Baba, XV. yüzyılda Rumeli coğrafyasında heterodoks bir Türk sufisi hüviyetinde ortaya çıkmıştır. O, bu coğrafyada tasavvufî manada kayda değer iz bırakan önemli bir tarihî şahsiyettir. Otman Baba ve abdalları Rumeli’deki Ağaçdenizi, Ulusıkesriye (Ağaçdenizi yakınlarında), Misivri, Dırnova (Tırnova), Akçakızanlık, Zağra, Çeltükçü Köyü (Zağra’da), Malöyüğü (Zağra’da), Madara Kasabası (Balkan Dağı yakınlarında), Kopuzcu Köyü (Balkan Dağı yakınlarında), Zağra Yenicesi, Yanbolu, Gelibolu, İstanbul, Eski Saray, Vize, Ahiyolu (Vize’de), Karasu Yenicesi, Vardar, Vardar Yenicesi, Semendere, Vidin, Niğbolu, Filibe, Kızılağaç, Kızılağaç Yenicesi, Kiligra, Varna, Serez, Selanik, Balçık Hisarı, Dobruca, Şile, Yenisala, Hırsova, Prevadi, Aydos, Karınova, Edirne, Hasköy, Kırkkilise (Kırklareli), İstanbul, Sazlıdere ve Babaeski gibi birçok şehir, kasaba ve köylerde faaliyet göstermiştir. Ancak bu önemli tarihî şahsiyetin tarikatı konusu tartışmalı bir konudur. Dolayısıyla Otman Baba’nın tarihî kişiliği ve Rumeli’deki tasavvufi hareketinin çerçevesinin ne olduğu merak konusudur. Bu çalışmada Otman Baba’nın tarikatı, onun şeyhliği ve liderliği konu edilmiştir.Referanslar
I. Arşiv Kaynakları
BOA. TT.d. (Tahrir Defteri), 50.
BOA. TT.d. (Tahrir Defteri), 370
BOA. TT.d. (Tahrir Defteri), 385.
BOA. AE.SSLM.III (Ali Emiri Tasnifi Sultan III. Selim), 35/1976.
BOA. AE.SAMD.III (Ali Emiri Tasnifi Sultan III. Ahmed), 10/930.
II. Tetkik Eserler
AĞIRDEMİR, Erdoğan (2011). Bektaşilikte Tâc Çeşitleri ve Anlamları. Türk Kültürü ve Hacıbektaş Veli Dergisi. 60: 365-378.
BALKANLI, Ali (1986). Şarki Rumeli ve Buradaki Türkler, Ankara: Elhan Kitabevi.
CEBECİOĞLU, Ethem(2005). Tasavvuf terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
ÇALIK, Sıddık (2005). Çirmen Sancağı Örneğinde Balkanlar’da Osmanlı Düzeni (15.-16. Yüzyıllar), Ankara: Bosna-Hersek Dostları Vakfı Yayınları.
ÇELEBİ, Evliya (2003). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 308 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu, haz: Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı-Robert Dankoff, 8. Kitap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
EYİCE, Semavi (1967), Varna ile Balçık Arasında Akyazılı Sultan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
FEHMİ, HASAN (1927). Otman Baba Velayetnamesi. Türk Yurdu. 5: 239-244.
GÜREL, Zeki (2000). Koyun Baba, Hacı Bektaş Veli Halifelerinden Koyun Baba’nın Hayatı, Öğretileri ve Menakıbnameleri, Ankara: Yörtürk Yayınları.
İNALCIK, Halil (2002), Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Türkler, C. 9, Editörler; Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
İNALCIK, Halil (2010a). Doğu Batı Makaleler I, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
İNALCIK, Halil (2010). Osmanlılar Fütühat, İmparatorluk, Avrupa ile İlişkiler, İstanbul: Timaş Yayınları.
KAYAPINAR, Ayşe ve Levent KAYAPINAR (2010). Balkanlarda Karıştırılan İki Bektaşi Zaviyesi: XV.-XVI. Yüzyılda Osman Baba ve Otman Baba Tekkeleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 55: 97-128.
KILIÇ, FİLİZ ve Mustafa ARSLAN, Tuncay BÜLBÜL (2007), Otman Baba Velayetnamesi (Tenkitli Metin), Ankara: Grafiker Ofset Yayınevi.
KOCA, Şevki (2002), Odman Baba Velayetnamesi, Velayetname-i Şahi Gö’çek Abdal, İstanbul: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2005). Türk Tarihi Dinisi, haz: Metin Ergun, Ankara: Akçağ Yayınları.
NOYAN, Bedri (1996). Demir Baba Vilayetnamesi, İstanbul: Can Yayınları.
OCAK, Ahmet Yaşar (1991). Babaîlik. DİA, C. 4: 373-374.
OCAK, Ahmet Yaşar (1992a). Balım Sultan. DİA, C. 5: 17-18.
OCAK, Ahmet Yaşar (1992b). Osmanlı İmparatorluğu’nda Marjinal Sufilik: Kalenderiler (XIV-XVII. Yüzyıllar), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
OCAK, A. Yaşar (2002). Sarı Saltık Popüler İslam'ın Balkanlar'daki Destanı Öncüsü XIII. Yüzyılda Balkanlar' da Anadolu Çıkışlı İlk Türk İskânı: Dobruca'daki Türkmenler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ÖZGÜL, Vatan (2007). Dimetoka’dan Erzincan’a Göç Eden Balabanlılar’ın Bağlı Olduğu Ocağı Değiştirmesi: Kızıl Deli Sultan’dan Kureyşan Ocağı Talipliğine Geçiş, 2. Uluslararası Türk Kültür Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni: 1407-1417.
ŞAHİN, Haşim (2007). Otman Baba, DİA, C. 34: 6-8.
TOSUN, Necdet (2003). Yeseviyye, DİA, C. 43: 487-490.
YILDIRIM, Rıza (2010). Bektaşi Kime Derler?: "Bektaşi" Kavramının Kapsamı ve Sınırları Üzerine Tarihsel Bir Analiz, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergisi. 55: 23-58.
YILDIZ, Ayşe (2006). Şücaaddin Baba Velayetnamesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 37: 49-97.
YURTOĞLU, Gökhan (2012). XV. Yüzyılda Rumeli'de Heterodoks Bir Türk Sufisi: Otman Baba ve Velayetnamesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeniçağ Tarihi, Ankara.
Bu dergide yayımlanan makalelerin telif hakkı Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi'ne aittir. Yayıma kabul edilen makalalerin yazarları, kendilerine gönderilen "Telif Hakkı Devir Formu"nu imzalayarak dergi editörlüğüne posta ya da elektronik posta yoluyla iletmelidirler. Yazarlar böylelikle makaleyi çoğaltma, temsil, basım, yayım, dağıtım ve internet yoluyla iletim de dahil olmak üzere her türlü umuma iletim haklarını yetkili makamlarınca kullanılmak üzere Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi'ne devrederler. Bununla beraber makaleyi satmamak koşuluyla kendi amaçları için çoğaltma hakkı gibi fikri mülkiyet hakları saklıdır. Makalenin herhangi bir bölümünün başka bir yayında kullanılmasına Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi'nin yayımcı kuruluş olarak belirtilmesi ve dergiye atıfta bulunulması şartıyla izin verilir. Atıf yapılırken dergi adı, makale adı, yazar(lar)ın adı soyadı, sayı no ve yayın yılı verilmelidir.
Dergide yayımlanan yazılardaki görüşlerin sorumluluğu yazarlarına aittir.
Bu dergide yayımlanan makaleler Creative Commons Attribution 4.0 ile lisanslanmıştır. Bu lisans, açık erişimli bir makalenin ticari olmayan bir şekilde tekrar kullanılmasına, yazar doğru atfedildiği sürece izin verir.
